Kos

Aktualna wersja na dzień 20:43, 3 lis 2010

kos Turdus merula

samiec

Kos jest powszechnie znanym ptakiem średniej wielkości, należącym do rodziny drozdów. Dorosły samiec jest cały czarny, z charakterystycznym żółtym dziobem oraz żółtą obrączką wokół oka (tzw. obrączka oczna). Samica jest tej samej wielkości, jest jednak czarniawobrązowa, z plamistą piersią, a jej dziób jest brązowawy. Młode w swej pierwszej szacie (szata juvenis) są brązowawe. Po pierwszym pierzeniu (pierzenie polęgowe) ich pióra okrywowe przybierają postać piór ptaka dorosłego, jednak lotki i sterówki pozostają niezmienione, dzięki czemu można oznaczyć ich wiek: jako drugi kalendarzowy rok życia, aż do momentu kompletnego pierzenia, kiedy to wymieniają wszystkie pióra na typ dorosły (środek lata drugiego roku życia).

Kos żyje zwykle samotnie, nie tworzy zwartych stad – jest to jedna z cech odróżniających go od szpaka, z którym bywa mylony. Kolejną cecha różniącą go od szpaka jest aktywny lot przerywany krótkimi fazami ślizgu (szpak leci bardzo szybko i jednostajnie). Kos to jeden z najznamienitszych ptasich śpiewaków Europy. Koncertuje już od marca, najczęściej wieczorem. Samiec wybiera sobie punkt, z którego śpiewa, z reguły jest to szczyt jakiegoś drzewa, czasem dach budynku. Gniazda ptak ten zakłada od marca do sierpnia. Umieszcza je z reguły niewysoko w kolczastych krzewach, żywopłotach, czasem na budynkach lub w skrzyniach balkonowych. Są one bardzo łatwe do identyfikacji. Tak jak wszystkie drozdy kos stosuje tzw. wylepę, czyli wnętrze gniazda wymacza warstwą ziemi i kompostu, zazwyczaj koloru czarnego; wylepę dodatkowo wykłada źdźbłami traw. To odróżnia jego gniazda od gniazd drozda śpiewaka, którego wylepa jest koloru jasnobrunatnego (mieszanina próchna i śliny) i nie jest wykładana trawą. Jaja kosa są zazwyczaj zielonkawoniebieskawe, rdzawo-brązowo nakrapiane. Samica składa ich 3-5 w jednym lęgu. Młodymi przez około 14 dni opiekują się oboje rodzice. Kos jest w stanie wychować aż do pięciu lęgów w ciągu roku. Naturalnym biotopem kosów są lasy i zadrzewienia. Występują też miejskie populacje tych ptaków, często osiadłe. Ciekawostką jest to, że kosy z populacji leśnych, wędrujące, śpiewają znacznie bardziej skomplikowane melodie, niż kosy z populacji miejskich, niewędrowne. Dzieje się tak prawdopodobnie dlatego, że kosy wędrujące podczas wędrówki często napotykają liczne śpiewające samce w południowej Europie i uczą się od, urozmaicając własną pieśń. Natomiast kos z miasta może uczyć się śpiewu co najwyżej od jednego czy dwóch samców zajmujących sąsiednie terytorium. Wędrowne populacje tych ptaków opuszczają nas jesienią i lecą spędzić zimę w klimacie Morza Śródziemnego. W wielu państwach południowej Europy jest to ptak łowny. W Polsce, jak większość gatunków, kos podlega ścisłej ochronie. Zimujące u nas kosy dokarmiamy przy karmniku jabłkami i gruszkami, ewentualnie owocami mrożonej lub suszonej jarzębiny czy aronii.