szpak Sturnus vulgaris

Szpak jest nieco mniejszy od kosa, z którym niekiedy bywa mylony, lecz jego sylwetka jest nieco bardziej krępa a ogon krótszy. Lata bardzo szybko, machając skrzydłami; lot ciągły przerywany jest lotem ślizgowym, podczas którego skrzydła przyjmują kształt strzały. Upierzenie szpaka jest czarne, z metalicznym połyskiem z licznymi jasnymi kropkami. Szpak jest dziuplakiem, który chętnie zasiedla skrzynki lęgowe, zwłaszcza duże, typu S2.

Dosyć powszechnie szpaki są uznawane za szkodniki, przede wszystkim upraw wiśni i czereśni. Owoce te nie są jednak głównym pokarmem tego ptaka. Warto też dodać, że małe spustoszenia w naszych sadach powodują wcale nie te szpaki, które lęgną się w naszym kraju, ponieważ w okresie dojrzewania wiśni są one już na terenach Francji i Włoch. Na nasze wiśnie przylatują natomiast ptaki, które wykluły się za naszymi wschodnimi granicami. Szpaki oprócz owoców zjadają także wiele owadów, zwłaszcza w okresie lęgowym. Ich łupem pada mnóstwo szkodników, które są poza zasięgiem mniejszych ptaków, chociażby takich, jak sikory, przez co szpaki stają się doskonałym sprzymierzeńcem ogrodników, którzy nie chcą stosować chemicznych środków ochrony roślin. Nie należy się więc zanadto przejmować tym, że pomagamy wychowywać się tym ptakom w naszych ogrodach, ponieważ możemy na tym tylko zyskać.

Budki dla szpaków, w przeciwieństwie do budek innych typów, można zawieszać w większym zagęszczeniu; czasem nawet i po dwie budki na jednym drzewie. Najlepiej jednak zostawić pomiędzy budkami 10-metrową przerwę, zmniejsza to bowiem ryzyko wystąpienia poligamii, tj. sparowania dwóch lub więcej samic z jednym samcem. Kiedy do tego dochodzi, samce zazwyczaj pomagają wychowywać młode tylko jednej samicy. Na samicę z drugiego gniazda spada więc całkowity obowiązek wychowania potomstwa, co w konsekwencji może doprowadzić do obniżonego sukcesu lęgowego ptaków.

Szpaki są ptakami wędrownymi. Na czas swojej wędrówki mogą łączyć się w potężne stada, przypominające szybko przemieszczającą się, czarną chmurę. Zachowania stadne to także cecha, która pozwala odróżnić szpaka od kosa, który nigdy w stada się nie łączy. Stado lecących szpaków z daleka można natomiast pomylić ze stadem jemiołuszek, które lot mają podobny, jednak manewry całego stada są mniej skoordynowane, aniżeli w przypadku szpaków.