Wersja z 22:59, 21 sty 2010

Czyż Carduelis spinus

Czyż jest ptakiem znacznie mniejszym od wróbla. Jego ubarwienie jest zielonożółte, dziób spiczasty, ogon stosunkowo krótki, z żółtymi plamami u nasady, skrzydła ubarwione kontrastowo, z dwoma żółtymi paskami pokrywowymi. Samiec ma na głowie czarną czapeczkę i przeważnie czarny podbródek, spód jego ciała i kuper są żywo-żółte. Samica i ptaki w szacie juwenilnej są mniej żółte i obficiej kreskowane. Czyże to ptaki bardzo ruchliwe. Często żerując na końcach cieniutkich gałązek, potrafią zwisać z nich w najróżniejszych pozycjach, niczym nie lada gimnastyk – akrobata. Czyże to ptaki częściowo wędrowne. W Polsce lęgowe czyże występują głównie w górach i na północnym wschodzie. Zimą przylatują do nas bardzo licznie stada ptaków z Europy północno-wschodniej. Poza okresem lęgowym są to ptaki wybitnie stadne; ich grupy mogą liczyć nawet do kilkuset osobników. Czasem tworzą stada mieszane z czeczotkami. W stadzie bez przerwy nawołują się głosem, którego brzmienie przypomina: cii-zii – stąd zapewne wywodzi się nazwa gatunku, tym bardziej, że tego głosu nie można pomylić z żadnym innym gatunkiem. Czyże gniazdują w borach iglastych, zwłaszcza świerkowych albo przynajmniej z domieszką świerku. Swoje gniazdo ptak ten zakłada wysoko, na zewnętrznych gałęziach drzew iglastych. Samica składa w nim 4-5 niebieskawych jaj. W ciągu roku czyże wyprowadzają do dwóch lęgów. Pokarmem czyży są nasiona. W okresie zimy są to przede wszystkim nasiona olchy i brzozy, dlatego zimą najwięcej czyży można spotkać w olsach i łęgach oraz w pobliżu jezior i rzek. Latem ich pokarmem są nasiona drzew iglastych oraz różnych roślin zielnych. Stada czyży chętnie odwiedzają też karmniki, zwłaszcza te, w których wyłożono słonecznik pastewny, ponieważ z grubszym ziarnem te ptaki sobie nie radzą. Warto dodać, że widok stada czyży liczącego około setki osobników, żerującego w ogrodowym karmniku jest zjawiskiem niesamowitym, od którego nie można oderwać wzroku.