March 19, 2024, Tuesday, 78

Z Ptaki

Kowalik sitta europaea



kowalik sitta europaea
kowalik
Kowalik to ptak wielkości wróbla. Kształt jego ciała jest wydłużony, dziób dłutowaty, stosunkowo długi. Wierzch ciała jest szaroniebieskawy, brzuch jasny, od rudawego po brudno białawy. Przez oko przebiega czarna przepaska, sięgająca karku, podgardle i policzki są białe. Na bokach ciała pod skrzydłami widoczne są rudawe plamy - najbardziej zaznaczone u samców. Ogon kowalika jest nieproporcjonalnie krótki, spodnie pióra ogonowe są czerwonobrązowe i widnieją na nich białe plamki.

Kowaliki to ptaki bardzo ruchliwe i osobliwe. Poruszają się po gałęziach i po pniach bez podpierania się ogonem, jak to czynią dzięcioły i pełzacze, do tego jako jedyne z naszych ptaków potrafią schodzić po pionowym pniu głową skierowaną w dół, niejako drwiąc z prawa grawitacji. Kowalik odzywa się bardzo charakterystycznie: tłit… tłit… tłit… natomiast jego śpiew to przeciągający się tłiiii… tłiiiii… tłiiiii…, nie do pomylenia z żadnym innym głosem naszych ptaków.

Kowaliki to dziuplaki, dlatego zajmują dziuple i skrzynki lęgowe, zazwyczaj wieszane dość wysoko, bo około 6 m nad ziemią i wyżej. Co ciekawe są mało wybredne, jeśli chodzi o wybór odpowiedniej dziupli. Często wybierają dziuple za duże, co im jednak zupełnie nie przeszkadza, ponieważ zbyt obszerne „mieszkanie” potrafią dostosować do swoich potrzeb. Po pierwsze zmniejszają otwór wlotowy, zamurowując jego część gliną tak, by był on dopasowany do rozmiarów kowalika. Po drugie, jeśli dziupla jest zbyt głęboka, ptaki spłycają ją poprzez wypełnienie jej płatkami kory sosnowej.

Kowaliki to ptaki osiadłe, zimą koczują w okolicy w mieszanych stadach z sikorami, pełzaczami. Siedliskiem kowalika są starodrzewy liściaste i mieszane, parki miejskie, aleje starych drzew, duże zadrzewienia śródpolne, większe ogrody. Ptak ten preferuje dęby i buki. Unika wnętrza lasów i suchych borów iglastych. Kowaliki wyprowadzają tylko jeden lęg w roku - w kwietniu. Samica składa 5-8 białych jaj, z nielicznymi rdzawymi, szarymi plamkami.

Czasem kowaliki pojawiają się także w naszych karmnikach. Szukają w nich przede wszystkim oleistych nasion słonecznika czy orzechów. Kowalik w karmniku ze słonecznikiem zachowuje się podobnie do sikor, ponieważ odlatuje z ziarnem poza karmnik. Zanim jednak odleci, uważnie wybiera odpowiednie ziarno, jakby chciał mieć pewność, że nie odlatuje na darmo. Wybrane ziarenko zanosi do lasu, gdzie wtyka je w szczelinę kory, by tam je otworzyć silnymi uderzeniami dzioba i wydobyć zawartość.

Podobnie jak większość naszych ptaków w Polsce kowalik objęty jest ścisłą ochroną gatunkową.






żerujący kowalik.