Rudzik to ptak nieco mniejszy od wróbla, bardzo charakterystycznie ubarwiony. Jego pierś, gardło i boki ciała są ubarwione rudo. Barwa ruda obwiedziona jest pasem koloru popielatego. Wierzch ciała jest oliwkowozielonkawy, spód białawy. U tego gatunku nie ma widocznego dymorfizmu płciowego. Ptaki w pierwszej szacie (juv.) są brązowawe, z jasnymi plamkami w kształcie podobnymi do łuski.
Śpiew rudzika jest szybki i na tyle skomplikowany, że ciężko go opisać. Głos wabiący to metaliczne i ostre: „tik”.
Rudzik większość czasu przebywa w ukryciu krzewów. Często żeruje na ziemi. Jest to ptak typowy dla tych lasów i ogrodów, w których występuje bogata warstwa podszytu. Unika jedynie miejsc silnie podmokłych.
Swoje gniazdo zakłada w różnego rodzaju szczelinach, w skarpach, zbutwiałych pniach drzew, korzeniach wykrotów, a czasami na budynkach. Rzadko ukrywa gniazdo w wysokiej trawie. Gniazdo jego jest dość delikatne, zbudowane ze starych liści drzew i drobnych korzonków, ze skąpą wyściółką z włosia. Średnica zewnętrzna gniazda wynosi 8-2cm.
Rudziki to ptaki wędrowne. Przylatują do nas pod koniec marca i w kwietniu, a opuszczają nasz kraj w okresie od września do listopada. W łagodniejsze zimy, których ostatnimi czasy u nas nie brakuje, niektóre osobniki podejmują próbę zimowania. Bywają wtedy gośćmi przy karmniku.
Pokarmem tego ptaka w większości są drobne bezkręgowce zbierane na ziemi bądź w gąszczu krzewów. Jesienią rudziki uzupełniają swą dietę o różnego rodzaju jagody i nasiona. Zimą w czasie silnych mrozów zdarza im się żerować na padlinie. Osobiście widziałem rudzika skubiącego śnięte podczas zimowej przyduchy ryby.
Aby zachęcić rudzika do bytowania w naszym ogrodzie, warto zapewnić mu gęste krzewy, w których ptak ten będzie mógł się ukryć. Niekiedy wiesza się dla niego półotwarte skrzynki lęgowe, ale bezwzględnie należy je dobrze zabezpieczyć przed drapieżnikami, takimi jak kot czy ptaki krukowate.
Zimujące rudziki bywają gośćmi w naszym karmniku. Kiedy ten gość się u nas pojawi, warto pamiętać o jego delikatnym dziobie i rozdrobnić trochę tłuszczowego pokarmu i nasion, aby był w stanie je pobierać.
